Hoe jouw mobiel stiekem de regie overneemt

Smartphone & Dopamine

Je hoort een 'ping', je grijpt naar je telefoon. Even snel kijken… en voor je het weet zijn er tien minuten voorbij.
Ben jij je bewust van wat dit met jouw focus, stemming en energie doet?

Waarom is het zo moeilijk om te stoppen?

Ons brein wil constant nieuwe informatie. Daarbij spelen het hopen op 'likes' (bevestiging) en 'the fear of missing out' (angst om iets te missen) een grote rol. We zijn zo gewend aan die constante afleiding, dat we (ook als er geen meldingen binnenkomen) elke 10 minuten het bekende rijtje van Mail, WhatsApp, Instagram, Facebook, TikTok en Snapchat afgaan, hopend op een nieuwe dopamine-shot. Gemiddeld gebeurt dit wel 50 tot 70 keer per dag! Je telefoon is gemaakt om je aandacht vast te houden, met eindeloze feeds, felle kleuren en non-stop meldingen. En de angst om iets te missen of commentaar te krijgen van je omgeving? Deze angsten houden je gevangen in deze eindeloze vorm van checken.

Weet jij hoe vaak je zonder nadenken je telefoon oppakt, op een dag?

Wat gebeurt er in je brein? De rol van dopamine

Dopamine is een beloningsstofje in je hersenen. Elke melding die binnenkomt, geeft een kleine dopamine-kick. Dat maakt dat je steeds weer 'even wilt checken'. Ons brein raakt eraan gewend en wil steeds meer van die kick want die kick voelt immers zo heerlijk. Daardoor gaan we steeds vaker kijken. Het is niet wat je ziet, maar de hoop op een beloning die je steeds weer naar je telefoon trekt. Die verwachting geeft je brein een dopamineboost, en juist dat maakt het zo verslavend.

"Je telefoon is gebouwd om je aandacht te trekken en houden, niet om je rust te geven."

Welke impact heeft dit op je dagelijks leven?

• Minder concentratie: Je brein raakt gewend aan snelle prikkels en kan zich moeilijker op langere taken focussen.
• Slaapproblemen: Door laat op je telefoon te zitten, raakt je lichaam minder goed uitgerust.
• Minder echte rust: Je hoofd blijft druk en actief, waardoor je moeilijker ontspant.
• Meer stress en onrust: Door steeds afgeleid te zijn, voel je je soms gespannen of prikkelbaar.

· Verwachtingen van anderen: 

• Je voelt je verantwoordelijk voor je omgeving om snel te reageren waardoor je constant naar buiten gericht bent.
• Minder contact met jezelf en anderen: Je bent vaak fysiek aanwezig, maar mentaal al ergens anders, wat je relaties kan beïnvloeden.

Mijn eigen ervaring

Ik heb al heel lang een haat-liefde verhouding met mijn telefoon. Ik waardeer het gemak en de handige functies, maar merk ook hoe belastend het soms kan zijn. Inmiddels heb ik al geruime tijd alle meldingen van mijn social media uitstaan. Zo bepaal ik zelf wanneer mijn aandacht daarnaar toe gaat en waar ik me door laat storen. Mijn social media gebruik heb ik teruggebracht tot een paar keer per dag en dit alles heeft me zeeën van tijd en rust gegeven. Mijn hoofd en lijf zijn veel kalmer geworden en ik sta meer in verbinding met mezelf. Ja, je omgeving moet er soms even aan wennen, maar dat gaat sneller dan je denkt. Uiteindelijk gaat het erom dat jij je goed voelt bij de manier waarop jij jouw leven leeft.

Zin om de regie weer in eigen handen te nemen?

• Zet alle meldingen uit. Jíj bepaalt wanneer je kijkt en waardoor je gestoord wordt.
• Begin je dag zonder telefoon. Eerst ontbijten, dan pas je scherm.
• Eindig je dag zonder telefoon. Neem hem niet mee naar bed maar laat hem in de woonkamer liggen.
• Beperk jezelf tot 2 of 3 vaste check momenten per dag.
• Gebruik een papieren agenda, zo vermijd je excuses om je telefoon te pakken.
• Laat je telefoon thuis tijdens een wandeling. Ja, dat kan nog steeds!
• Houd je schermtijd in de gaten en stel een limiet in.
• Doe het samen met iemand, zo hou je het makkelijker vol.

Dit gaat in het begin veel ongemak, weerstand en onrustige gevoelens opleveren. Ook ík heb die gehad. Dit is ok en verdwijnt naarmate je langer oefent.

Verandering kost tijd, gemiddeld 2 tot 3 maanden. Maar het levert je zoveel op.

De vraag is simpel: gebruik jij je telefoon, of gebruikt je telefoon jou?

Geschreven door: Yvon van Heck